Terug naar overzicht

---

Hier word jouw konijn nou echt gelukkig van.

16 april 2022

Wat heeft een konijn nodig om gelukkig te zijn? Om deze vraag te kunnen beantwoorden, zal ik eerst iets vertellen over het diersoort konijn.

De oorsprong en natuurlijke omgeving van een konijn

Konijnen zijn prooidieren, ze moeten altijd alert zijn op roofdieren. De roofdieren zijn meestal grote vogels en vallen vanuit de lucht aan. Daarom zijn konijnen altijd op hun hoede en zullen ze bij schrik of angst willen vluchten om zichzelf in veiligheid te brengen. Deze reactie is genetisch vastgelegd in het diersoort konijn. Een tam konijn, oftewel een gedomesticeerd konijn, hoeft nooit een roofdier te hebben gezien om deze te herkennen.  Wilde konijnen kunnen heel snel van een rustige toestand schakelen naar vluchten, dit is belangrijk om te kunnen overleven. Wilde konijnen hebben hiervoor de juiste lichaamsbouw. Maar ook de volume in bepaalde hersengebieden is belangrijk om de mentale alertheid in  gang te zetten. Een deel van deze vluchtrespons is verloren gegaan tijdens het domesticatieproces omdat wij mensen zorgen voor voedselverstrekking en aandacht. Hierdoor is de vluchtrespons bij het zien van de mens niet meer zo sterk als bij het zien van een roofvogel.

Konijnen leven in de natuur in groepen, ze maken met elkaar mooie gangenstelsels. Dit is het territorium van de groep. De homerange is een groter gebied waar ze naar eten zoeken en sociaal gedrag kunnen hebben met konijnen uit andere kolonies. De omvang van zo’n homerange is wel enkele voetbalvelden groot.

De oorsprong van konijnen ligt in Spanje, er zijn daar resten gevonden van zo’n half miljoen jaar geleden. Ze werden daar gehouden door Romeinen voor het bont en voor het vlees. Zo’n 1600 jaar geleden is het domesticatieproces pas begonnen. In Zuid Frankrijk werden ze door monniken gehouden voor het vlees, ze werden veel gegeten in die tijd. Pas na de 2^e wereldoorlog zijn er hobbyfokkers gekomen, konijnen werden specifiek geselecteerd en gefokt op uiterlijke kenmerken zoals kleur en afmeting.

 

Natuurlijk gedrag

Alle natuurlijk gedragingen van konijnen vinden we terug bij de konijnen die als huisdieren worden gehouden. Bij onze huisdieren zien we dat ze vaker ontspannen zijn, ze rusten meer, schrikken minder en ervaren sneller een prettige emotie als ze hun natuurlijke gedrag kunnen uitvoeren. Dit komt omdat ze minder gevaar ervaren.

Natuurlijke gedragingen zijn: foerageren (zoeken naar eten, vinden van eten en opeten), knagen, graven, schuilen,  sociale interactie met soortgenoten en bewegingen zoals huppen, rennen en springen. Het springen noemen we ook wel binkies.

Voor het welzijn van het konijn is het belangrijk om het natuurlijke gedrag te kunnen uitoefenen.

Hier worden konijnen gelukkig van:

 

Foerageren

Een konijn besteedt van nature een groot gedeelte van de tijd aan het zoeken, vinden en opeten van voedsel. Je kan voedsel op verschillende manieren aanbieden zodat het konijn zijn foerageergedrag kan uitoefenen. Geef dus liever geen eten in een bakje, maar laat je konijn zoeken naar eten. Een konijn heeft met name hooi nodig, konijnen zijn planteneters en hun darmen kunnen goede vezels verteren. Je kan hooiballetjes maken of sliertjes ophangen, zodat het konijn zich uit moet strekken om bij het eten te komen. Hooi moet altijd voorradig zijn. Een slinger van groente maken en ophangen is ook een leuk idee. Je kan ook hooi en groente verstoppen in een doos, of houten voerpuzzel. Let op welke materialen je gebruikt omdat een konijn aan voorwerpen kan knagen en dan stukjes plastic, hout e.d. op kan eten waardoor er obstructies in het maag/darmkanaal kunnen ontstaan. Konijnen kunnen bijten aan spullen en trekken met hun poten dingen stuk, let dus goed op wat je aanbiedt. Natuurlijke materialen zijn het meest veilig.

 

Knagen

Konijnen hebben een levenslang doorgroeiend gebit. Knagen is een pré om te zorgen dat het gebit blijft slijten en de tanden niet te lang worden. Dit kan namelijk voor problemen zorgen, zoals: niet meer kunnen eten, pijn, ontstekingen e.d. Zorg dat je konijn altijd wat te knagen heeft, denk hierbij aan vers hooi en vooral hout om op te knagen. Bijvoorbeeld takken van een boom, zoals wilgentakken, fruitbomen en nootbomen. De takken kan je in het verblijf neerleggen, je kan ze ook neerleggen of een beetje in het zand of in de grond verstoppen. Als je konijnen vrij in huis hebt rondlopen, zorg dan dat je (electriciteits)draden, (giftige) planten en andere voorwerpen opruimt of afschermt want alles kan kapot geknaagd worden, wat ook gevaarlijk kan zijn voor het konijn zelf.

 

Graven en schuilen

Graven en holen maken behoort ook tot het natuurlijke gedrag van konijnen. Als je konijnen buiten hebt, kunnen ze in de tuin of in een zandbak met zand of grond graven. Je kan ze ook in hun verblijf laten graven, dan is het wel verstandig om de randen van het verblijf met tegels te bekleden. En de omheining van het verblijf tot dieper in de grond door te laten lopen. Anders is er kans dat je konijnen zich uit het verblijf graven. Als de konijnen binnen verblijven of je hebt buiten een verharde ondergrond, kan je in de graafbehoefte voorzien door bijvoorbeeld een doos of zandbak te vullen met zand, houtsnippers of papier. Of je kan een tunneltje plaatsen en daar wat grond of zand in doen. Tunneltjes zijn kant en klaar te koop in verschillende maten (voor konijnen, katten en honden). Zo’n tunneltje kan direct ook gebruikt worden als schuil- of vluchtplek. Een hok met een dak is natuurlijk ook een goede bescherming tegen vijanden, tegen de kou en regen en om tot rust te kunnen komen. Ook zijn er kant en klare schuilhuisjes te koop.

 

Bewegen en Huisvesting

Konijnen in de natuur hebben een groot foerageergebied, dit kunnen wij in huis en tuin niet aanbieden. Maar het is wel goed om te weten dat konijnen in de natuur gewend zijn aan veel ruimte, zodat je van de mogelijkheden die je hebt, wel gebruik maakt. Want een konijn moet kunnen rennen, rechtop staan, springen, binkies maken en heen en weer huppen. Als je een wat kleine tuin hebt, kan je gebruik maken van verschillende hoogteniveaus, zodat ze ook bewegingen naar boven en beneden kunnen maken. Of eventueel de grond in, als de konijnen kunnen graven zonder te ontsnappen of blootgesteld worden aan roofdieren.

In huis kan je een kamer, of een gedeelte van de kamer “konijnproof” maken.  Je kan ervoor kiezen om de konijnen bepaalde momenten op een dag die ruimte in huis te geven. Dan is het niet zo erg als ze ook korte momenten in een wat kleiner verblijf zitten. Konijnen houden niet van een gladde vloer, alhoewel dat natuurlijk makkelijk schoonmaken is. Je kan bijvoorbeeld in de ruimte binnen een kleed of droogloopmatten neerleggen.

Zo’n klein konijnhokje in de tuin is dus heel slecht voor het welzijn van het konijn. Net zoals het leven zonder soortgenoten.

 

Sociale interactie met soortgenoten

Konijnen leven van nature in een familie groep. Het is dus verstandig om twee of meer konijnen bij elkaar te houden. Een natuurlijke groep bestaat uit ongeveer 8 konijnen. Meestal voedsters, die in de groep blijven. Rammen trekken weg uit de groep. Ze worden getolereerd tot ze seksueel volwassen zijn, dat is rond de leeftijd van 4 maanden.

De beste combinatie en kans van slagen is een ram met een voedster. Het is dan verstandig om de ram, of beiden, te laten castreren. Konijnen zijn al op jonge leeftijd vruchtbaar. Voor je het weet heb je een heleboel kleine konijntjes!

Het samen brengen van twee konijnen wordt “koppelen” genoemd. Dit is niet altijd een eenvoudig en vanzelfsprekend proces. Konijnen zijn erg territoriaal ingesteld en kunnen gaan vechten als een vreemd konijn het territorium binnendringt. Het koppelen kan je dan ook het beste doen in een neutraal gebied. Na een geslaagde koppeling hebben de konijnen veel baat bij het samenzijn, het verlaagt angst en stress.

 

Reukzintuigen

Konijnen zijn heel erg ingesteld op geuren. Onderlinge communicatie verloopt voor 99% uit geur en reuk opdoen. Konijnen kunnen ook geluiden maken zoals: gillen, grommen, tanden knarsen, klikgeluidjes, spinnen en stampen.

Geuren afzetten wordt gedaan door: feromonen waarneming (belangrijk bij koppeling), territoriumkeutels (territorium afzetten), kinklier feromonen(markeren van soortgenoten, voorwerpen en territorium), inguinaalklier (persoonlijke geur).

Je kan je dan ook voorstellen dat de geur van je hand of je parfum een voorspelbare betekenis kan krijgen. Herkenning door je geur als je eten komt geven of als je het konijn wil aaien bijvoorbeeld, terwijl de konijnen wegrennen als er een vreemd persoon (met andere geur) in de buurt komt.

 

Afwisseling in de omgeving

Voor konijnen is het leuk als er af en toe nieuwe voorwerpen of mogelijkheden in hun omgeving zijn om te ontdekken. Je kan af en toe wat andere voorwerpen plaatsen: tunneltje, zandbak, trapje of plankje op verhoging. Maar ook voorwerpen met nieuwe geuren zijn interessant voor konijnen.

 

Een sociale band opbouwen met gezinsleden

Konijnen zijn zulke leuke dieren om naar te kijken, maar je kan ook echt een sociale band opbouwen met konijnen. Als je van jongs af aan het konijn uit je handen laat eten of op schoot laat springen en dan iets lekkers geeft, dan doet het konijn fijne ervaringen op met jou. Konijnen houden er niet van om opgetild te worden, van onverwachte aanrakingen en drukke bewegingen, hierdoor kan het vluchtgedrag in gang gezet worden. Ook het van bovenaf benaderen kan een teken van gevaar zijn voor het konijn. Zorg dat het konijn je aan ziet komen. De oogjes van een konijn zijn iets meer naar de zijkant gericht, dat betekent dat het konijn je het beste ziet als je het van de zijkant benadert. Maar waarschijnlijk heeft het konijn je allang gehoord of geroken.

Laat het natuurlijke gedrag van de konijnen tot uiting komen, geef ze voldoende ruimte en zorg dat je een aangename band opbouwt met je konijnen, dan zullen jouw konijnen een fijn leven hebben!

 

Joke Sauerbreij

Gedragstherapeut voor Konijnen
Gedragstherapeut en Kynologisch Instructeur voor Honden
Orthomoleculair Voedingsdeskundige voor Honden
Hondentrimster

Bijverdienen als konijnenoppas? Aanmelden is gratis!